aslı erdoğan ne demek?

Aslı Erdoğan (8 Mart 1967, İstanbul), Türk fizikçi ve yazar.

Fizik doktorasını yarıda bırakarak edebiyatçılığı seçti; öykücü kimliği ile tanındı. Öykünün yanı sıra roman, şiirsel düzyazı, deneme alanında da eserler verdi; çeşitli gazetelerde köşe yazarlığı yaptı. Birçok ulusal ve uluslararası ödüle değer görülen Erdoğan'ın eserleri özellikle Avrupa ülkelerinde ilgi görmüş ve pek çok dile tercüme edilmiştir.¹

Hayatı

Erdoğan 8 Mart 1967 tarihinde İstanbul'da dünyaya geldi.² İstanbul Robert Lisesi'nin ardından Boğaziçi Üniversitesi'nde bilgisayar mühendisliği ve fizik bölümlerinden mezun oldu. Aynı üniversitenin fizik bölümünde yüksek lisans eğitimi aldı ve asistanlık yaptı.³ 1991-1993 yıllarında Cenevre'de Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi'nde Higgs bozonu üzerine çalıştı.

Türkiye'ye döndükten sonra bir süre İstanbul'da Afrikalı göçmenlerle yaşadı.⁴ Fizik doktorası yapmak üzere Rio de Janeiro'ya giden Erdoğan, iki yıl sonra doktora çalışmasını yarıda bırakarak yazarlığı seçti ve iki yıl daha Güney Amerika’da kaldı.

1994'te ilk kitabı Kabuk Adam, 1996'da ilk öykü kitabı Mucizevî Mandarin yayımlandı. İsveç'te büyük yankılar uyandıran "Mucizevi Mandarin", Mourakabi, Joyce Carol Oates ve Vaclav Havel ile birlikte yılın kitapları arasında yer aldı.⁵ 1997'de Deutsche Welle'nin düzenlediği yarışmada Tahta Kuşlar öyküsüyle birincilik ödülü aldı. Öykü, dokuz dile çevrildi.

Erdoğan, 1998'de Türkiye'ye döndü ve ikinci romanı Kırmızı Pelerinli Kent yayımlandı. Brezilya'ya giden bir Türk kızının Rio de Janeiro'da yabancılık çekmektense şehri keşfetmesini anlatan eser, özellikle İskandinav ülkelerinde ilgi gördü;⁶ Norveç yayınevi Gylendal'ın “popüler olmayan ama edebiyatın omuriliğini oluşturacak kadar önemli eserler veren” yazarların yapıtlarına yer veren Marg (Omurilik) serisine girdi.⁷

1999-2000 yıllarında Radikal gazetesinde köşe yazarlığı yaptı. Köşe yazıları "Bir Delinin Güncesi" ve "Bir Kez Daha" adlı kitaplarında toplandı.

MEET bursunu kazanarak Fransa'ya St.Nazaire'deki Yabancı Yazarlar Evi'ne davet edildi.⁸ Üzerinde çalıştığı "Hayatın Sessizliğinde" adlı şiirsel- düzyazı metni burada tamamladı. "Hayatın Sessizliğinde" metninin bir bölümü kitap haline getirilmeden önce Milano'da Piccolo Tiyatrosu'nda sahnelendi.⁹ Ayrıca kitaptan bölümler, dans tiyatrosuna dönüştü.¹⁰ Birçok okuma günü, bienal, festival ve toplantıya katılan Erdoğan, 2005 yılında Fransız edebiyat dergisi Lire tarafından "geleceğin 50 yazarı" arasında gösterildi.¹¹ Aynı yıl kitap olarak yayımlanan ve Erdoğan'ın yazarlığında bir dönüm noktası kabul edilen¹² Hayatın Sessizliğinde, Dünya Yayınları tarafından düzenlenen yılın kitabı ödülünü kazandı.

2010 yılında yayımlanan "Taş Bina ve Diğerleri" adlı kitapta işkenceyi anlattığı öyküleri bir araya getirdi.¹³ Bu eseriyle Sait Faik Hikâye Armağanı'nı kazandı.¹⁴

2010-2011 yıllarında tekrar Radikal'de köşe yazarlığı yapan Erdoğan, Nisan 2011’de Özgür Gündem gazetesinde köşe yazarlığına başladı.

Literaturhaus ve Uluslararası PEN Kulübü'nün değerlendirmesiyle¹⁵ 2012'de "Zürih kent yazarı" seçildi ve altı aylık bir burs alarak kent üzerine yazıp okuma günlerine katılmak üzere Zürih'te yaşadı. 2013 yılında Norveç'te kadınların seçme ve seçilme hakkını elde edişinin 100'üncü yılı adına konan "Sınırda Sözcükler Ödülü/ Ord i Grenseland Prisen"ne lâyık görüldü.¹⁶

2016 yılında Özgür Gündem gazetesine yönelik yapılan soruşturmada silahlı terör örgütü üyeliği ve halkı kışkırtmak¹⁷ iddiasıyla tutuklandı.¹⁸ Bir süre sonra "devletin birliği ve ülke bütünlüğünü bozma" yönündeki suçlamalardan delil yetersizliği sebebiyle tahliyesine karar verilirken, "terör örgütü üyeliği" suçlaması ile de tutukluğu devam etti.¹⁹ Aslı Erdoğan, 133 gün süren tutukluluğunun ardından 29 Aralık 2016 tarihinde tahliye edildi.²⁰

Ödülleri

Tutukluluğu sırasında İsveç Pen tarafından sürgünde, tehdit altında ya da cezaevinde bulunan yazar ve gazetecilere verilen Tucholsky Ödülü{{'}}ne layık görülen Erdoğan,²¹ tahliye olduktan sonra Avusturya'daki Bruno Kreisky İnsan Hakları Vakfı'nın 2016 Bruno Kreisky İnsan Hakları Ödülü{{'}}'nü,²² merkezi Amsterdam'da bulunan Avrupa Kültür Vakfı'nın 2017 Princess Margriet Kültür Ödülü{{'}}nü,²³ Almanya'daki AnStifter Derneği'nin 2017 Stuttgart Barış Ödülü{{'}}nü²⁴, Theodor Heuss Vakfı'ndanTheodor Heuss Madalyası*{{'}}nı*²⁵, Alman Kitap Basım ve Yayıncıları Derneği ile Osnabrück Belediyesi'nin 2017Erich-Maria-Remarque Barış Ödülünü*,²⁶Leipzig Medya Özgürlüğü Ödülü{{'}}nü,²⁷*Almanya'nın ünlü feminist kadın dergisi Emma{{'}}nın 2018 Simone-de-Beauvoir Kadın Hakları Ödülü{{'}}nü²⁸ aldı. 2018'de Fransa'da Chevalier des Arts et des Lettres madalyasına,²⁹ 2019'da daha önce de aday gösterildiği Václav Havel Kütüphane Vakfı'nın 2019 Risk Altındaki Cesur Yazara Huzuru Bozma Ödülü{{'}}ne layık görüldü.³⁰

13 Temmuz 2020'de Frankofon Kadın Yazarlar Parlamentosu, kendisine onur üyeliği verdi.³¹

Kitapları

• Kabuk Adam 1994
• Mucizevi Mandarin 1996
• Kırmızı Pelerinli Kent 1998
• Hayatın Sessizliğinde 2005
• Bir Yolculuk Ne Zaman Biter 2000 (Gazete Yazıları)
• Bir Delinin Güncesi 2006 (Denemeler - I)
• Bir Kez Daha 2006 (Denemeler - II)
• Taş Bina ve Diğerleri 2009 (Öykü)
• Artık Sessizlik Bile Senin Degil 2017

Ayrıca Bakınız

Kaynakça

Orijinal kaynak: aslı erdoğan. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩
3. ↩
4. ↩
5. ↩
6. ↩
7. ↩
8. ↩
9. ↩
10. ↩
11. ↩
12. ↩
13. ↩

14. Sait Faik hikaye armağanı , Daruşşafaka Cemiyeti, Erişim tarihi: 31 Mayıs 2016 ↩

15. ↩
16. ↩
17. ↩
18. ↩
19. ↩
20. ↩
21. ↩
22. ↩
23. ↩
24. ↩
25. ↩
26. ↩
27. ↩
28. ↩
29. ↩
30. ↩
31. ↩

Kategoriler